Deiyonize arıtma sistemleri suda bulunan çözünmüş iyonları ters iyon çevirme yöntemi ile temizleyerek temiz su elde etmemizi sağlayan arıtma sistemleridir. Genellikle kozmetik, ilaç, matbaacılık ve elektronik sektörlerinde kullanılan arıtma sistemimiz işletme için sağladığı temiz su ile kaliteli ürün çıkarmakta bunun getirisi olarak maliyeti de en aza indirmektedir.

İşlem görmemiş tüm sularda, çözülmüş mineral tuzları bulunur. Bu tuzlar su içerisinde, pozitif yüklü katyonlara ve negatif yüklü anyonlara ayrılırlar. Deiyonizasyon Sistemi sayesinde bu iyonların miktarı çok düşük seviyelere indirilerek saflaştırma işlemi yapılır.

Deiyonizasyon Sistemi, su içerisindeki minerallerin yani katyon ve anyon iyonlarının giderilmesi işlemidir. Bu işlem proseste yer alan ve içerisinde reçine dolgusu bulunan iyon değiştiriciler vasıtasıyla yapılır. Katyon iyonlarının giderildiği üniteye Katyon Değiştirici, anyon iyonlarının giderildiği üniteye de Anyon Değiştirici denir. Her iki cins reçineyi bir arada bulunduran, yani hem anyonik hem de katyonik iyonların giderildiği üniteye Karışık Yatak İyon Değiştirici (Mixed Bed) denir. İyon değiştiricilerden geçen ham su, katyonik yüklerini (Ca, Mg, Na) katyon değiştirici reçinelere bağlı H+ iyonu ile, Anyonik yüklerini (Cl, So4, HCO3, SiO2) ise Anyon değiştirici reçinelere bağlı OH- iyonu ile değiştirirler. İyon değişimi sonucunda suya verilen OH- ve H+ iyonları kendi aralarında birleşerek su molekülünü oluştururlar. Sistem çıkışında pozitif ve negatif yüklü iyonlarından arındırılan su yüksek oranda saflaştırılmış olur. Su içinde bulunan iyon yüklerini alan reçineler, bir süre sonra doygunluk noktasına ulaşırlar yani istenilen kalitede su üretememeye başlarlar. Tükenen reçinelerin yeniden tazelenmesi (tuttukları iyonlardan temizlenmesi) rejenerasyon işlemi ile gerçekleşir. Rejenerasyon sırasında anyonik reçine kostik ile katyonik reçine ise asit ile kendini yeniler.

Mixed bed deiyonize sistemlerinde, katyon değiştirici ve anyon değiştirici reçineler karıştırılarak tek bir taşıyıcı kolon içerisine yerleştirilirler.

Rejenerasyon işlemini yürütebilmek için, reçineler hidrolik olarak ters yıkama fazında ayrılırlar. Anyonik reçine, katyonik reçineden daha hafif olduğu için, yukarıda konumlanır ve katyon reçine aşağıya düşer. Devamında rejenerasyon fazı kostik ve kuvvetli asit ile gerçekleştirilir. Devamında durulama fazı ile fazla rejenerant ayrı ayrı giderilir.

Mixed bed sistemlerinin avantajları şunlardır:

• Elde edilen su yüksek saflıktadır
• pH hemen hemen nötr ‘dür
• durulama suyu gereksinimi düşüktür

Düşük iyon değiştirme kapasitesi ve özellikle reçine ayrıştırma ve karıştırma adımlarının içerildiği komplike işletme prosedürü  mixed bed sistemlerinin dezavantajlarıdır.

İyon değiştirici sistemlerin yanı sıra, deiyonize sular ters osmoz sistemleri ile de elde edilir. Ters osmoz bilinen en hassas filtrasyondur. Bu proses, iyonlar kadar küçük partiküllerin su solüsyonundan ayrılmasını sağlar. Ters osmoz, tuzların ve diğer safsızlıkların giderilerek suyun saflaştırıldığı ve renk, tat gibi özelliklerin iyileştirildiği bir prosesdir. Ters osmoz sistemi, bakteri, tuzlar, şeker, protein, partiküller, boya ve molekül ağırlığı 150…250 dalton üzerindeki diğer tüm kirleticileri giderme kabiliyetindir.

Ters osmoz sistemi, birçok ihtiyaca tek geçişli sistem tasarımında ve yüksek saflık ihtiyacına ise çift geçişli sistem tasarımı ile cevap verebilir. Bu proses ile %99,9 ‘un üzerinde virüs, bakteri ve hastalık yapıcı mikro-organizmalar giderilir. 3,4…69 bar arasındaki basınçlar, ters osmoz sistemlerindeki saflaştırma işlemi için gerekli itici gücü oluşturur. Enerji açısından faz değişimi (distilasyon) prosesine oranla daha verimlidir. İyon değiştirme sistemlerindeki gibi kuvvetli rejenerasyon kimyasalları da gerektirmez. Ters osmoz sistemi ile iyonların ayrıştırılması elektriksel olarak yüklü parçacıklar sayesinde kolaylaşır. Çözünmüş iyonlar gibi yük taşıyan parçacıklar, organikler gibi yük taşımayanlara oranla membranlar tarafından daha kolay giderilir. Elektriksel yük ve parçacık boyutu ne kadar büyük olursa, giderimi o kadar kolaydır.

DAMLAPINAR Deiyonizasyon Sistemlerinde çıkış suyu kalitesi; tank sayısı, ham su kalitesi, iyon değiştirme tipi ve miktarı gibi birçok çeşitli faktörlere bağlıdır.